PRIMS Full-text transcription (HTML)
[1]
Carmina Exſequialia
quibus dolorem in Funere Reverendi admodum & CLi Vi Dn. M. ADAMI HentschelI Theologi gra - viſs, Eccleſiæ Jauravienſis Paſtoris quam multos annos opt. meriti Piè etplacidè in Chriſto Jeſu 14. Calend. Oct. A. M. DC. XXIX. finientis
Cognati, Adfines, AmiciCanam Viri virtutem meritumq; ſed & triumphum venerantes teſtantur.
BREGÆTypisGründerianis. 1630.
[2]

Inſcriptio lapidis ſepulchralis Lignitij in templo Cathedrali Petro Paulino ê regione ſuggeſti poſiti.

Vita Exilium: Cœlum Patria. Proin M. ADAMUS HENTSCHELIUS Pietat. Erudit. & Eccles. Orthodoxæ Occllus Clariſs. Poſtq; peractâ cum diligentiâ virtutisq́; laude periodo Academicâ Roſtochi Francof. Wittebergæ Illuſtris primum Gymnaſii Aurimontani Prof. Granovic. deinde in agroLigio & Denîq́; Jauravienſi Eccleſiis Paſtor & Antiſtes vigilantiſs. Illic IIX. iſtic IV hic verò XXIV. ann. integr. ubiq́; bene merendo fidel. impendiſset oper. VIII. Cal. Febr. Ao. Chriſti ⅽⅼↄ ⅼↄⅽ xxix. ob conſtantem ſinceræ Relig. profeſs. Javorâ cedere coactus EXILIUM D. XIV. Cal. Octob A. O. R. M. De XXIX. hic Lignicl piâ admodum placidiſsimâq́; morte medias inter preces cum æternâ cœleſtis patriæ beatitudinc feliciſsimè permutavit Anno ætat. LXIV. MARIA HELMRICHIA Uxor Marito, Libb. q́; ſuperſt. Patri deſideratiſs. cum L. Sax. H. Poſs. Symb. piè defuncti Gen. 32. v. 10. Sum minor omnigenâ Deus ô pietate fideꝙ́, Exhibuit ſervo qvam tua dextra tuo.

[3]

EXSEQUIIS Viri quondam Rev. ac Ampliſsimi Domini M. Adami Hentschelii Eccleſiæ Javoranæ Paſtoris olim optimé merentis ac Primarii, Fautoris ac Compatris ſui pl. honor. S.

Hentschelium toto de pectore ſuſpiramus!
Illius heu! grave mors cordolium peperit!
Nam quantâ virtute Dei olim verba ſonabat?
Nunc, cujus teneat nos pia cura, latet.
At Dominus Vivit! ſervumꝙ́ quidem abſtu -
Frugi illum, plantis utibilemꝙ́ ſuis,(lit ille
Sed nos lætitiâ rurſus circumdabit aureâ,
E madidis lacrymas tollet & ille genis.
Si non heic; tamen aulam cum veniemus in illam,
Meta ubi nequitiæ, & meta doloris habet.
Interea, Hentscheli, bis ter ſalveꝙ́ valeꝙ́
Elogio Domini nunc fruiture tui!
Euge ô Serve Bone, inclamabit is, audiet æther,
Nosꝙ tuâ teſtes de probitate ſumus.

F. Javoræ Sileſior. Gotfr. Baudiſius. D.

A 2De[4]

Deſideratiſsimo ſuo Socero.

Exul Adam factus ſua propter crimina, tandem
Redditus eſt Cœlo, ſanguine, Chriſte, tuo.
Exul eras pie Chriſte, tuis delicta aliorum
Ut lueres λῦτρον morte, cruore, cruce.
Exul eras, Venerande ſocer, pro nomine Chriſti.
Ecce redux Cælo præmia quanta capis
Peccatum vicit Mundum, Infernum, Sathanamq;
Cuius eras totus pectore, voce fide.
Felices animas, quibus eſt conſcendere Olympum
Conceſsum tali Præſule, Luce, Duce.

Recurrentibus lacrumis, titubante manu, mente æqua inter olores ſtride bam Matthæus Pezoldus, ſoceri ſui honoratiſsimi Exilij Collega.

Nunquam morituris honoribus & famæ Reverendiſſimi & Clariſſimi Viri Domini M. ADAMI HENTSCHELII De Scholis & Eccle - ſijs bené meriti Emeritiq́; ſenis & Paſtoris fideliſſimi Eccleſiæ, quæ fuit, Jau - ranæ, in Domino piè Lignicij demortui Domini Compatris mei Obſervandi:

Dum populus vivet, Jauranaꝙ́ mænia ſtabunt,
Dum fari poterunt vir mulierꝙ́ ſimul;
Officii[5]
Officii integritas ſtabit tranſactaꝙ́ vita,
Gratia doctrinæ relligioꝙ́ Tuæ.
Siccine nunc moreris Præſul Jaurane? At id ipſum
Nunc luget variis Patria preſſa modis.
Mortis cauſa Tuæ ſenium eſt grave, curaꝙ mæſta:
Ah eſt proſtrati foederis arca jacens.
Quid dicam? An liceat? nocuit ſæpe eße locutum.
Nonne habet omne videns ἔκδιηον ὄμμα θεὸς.

Chriſtophorus Schæbelius Phil. & Med. D.

SERMOCINATIO VIRI PHILOSOPHI pariter AC THEOLOGI OPTIMI, OPTIMEQVE, DE SCHOL. & ECCLES; PROMERITI, DN. M. ADAMIHENTSCHE - LII, &c. PIE, NVPER, IN DOMINO, MORTUI, decurſum bene VITÆ SVÆ ſpa - tium modeſte commemorantis, & ſuos â morte, relictos DEO devoté com - mendantis.

HAINOVIÆ natale ſolum mihi contigit, olim,
Illvstris Lygii ſub ditione Dvcis.
Hæc Me diſcentem vidit, puerilibus annis,
Terræ & quæ, Magna, nomen, ab Vrbe, gerit,
A 3Gymna -[6]
Gymnaſium duplex: poſthac, Academia triplex.
Varnvs quam, Viadrus ſtringit & Albis aqua,
Eſt Adoleſcenti, plures, habitata, per annos,
Ac Iuveni, multâ non ſine fruge, Mihi.
Heìc didici diſcenda: Mihi dum ceſſit honoris,
Qui, Sophiæ, Titulus ſummus, in arce cluit.
Nec mora: Me firmata Virum cùm fecerat ætas,
Summâ alios docui, deinde, docenda fide.
Nec paucos ſenſi nec parvos ſæpè labores,
Ordine quos peperit bina Cathedra Mihi.
Avrevs, ætherias, ubi Mons ſe tollit, in auras,
Famoſum fecit quem Schola docta magis;
Argolicæ Mihi demandata profeſſio Lingvæ,
Et ſimul argutæ cura Poesis erat.
Hinc, Granovicivm, ſum ritè vocatus, in Agrum,
Paſcere ſum Sacrvm juſſus ibiq́ue Gregem.
Vrbs porrò, quæ finitimas ſupereminet urbes,
Quæque Dvcatvs fertur Caput eſſe ſui,
IAVRAVIUM Me PASTOREM delegit & ultrò
Conſtituit vigilem Civibus eſſe ſuis:
Quin Ephorvm Me formandæ ſimul eſſe Ivventæ,
In ſtudijs, voluit, moribus atque bonis.
Officio hoc functus, viginti & quatuor annos,
Perpetuo Veri & Pacis amore, fui.
(Zach. 8. v. 19
Accidit aſt, alijs, Mihi, cum, mutatio, tandem,
Conſpicuis ſincerâ Pietate Viris:
Exſul,[7]
Exſul, in adverſæ violento turbine ſortis,
Inde abij, cedens, de ſtatione meâ,
Non ullum propter crimen: benè conſcia, quippe,
Mens erat & nullo Fama notata probro:
Sed, propter NOMEN, tantùm venerabile purum
(Iohan. 15. v. 21.)
Et propter VERBVM, Christe Theandre,
(Tuum.
Nec tamen, unà, cum Prole atque vxore, vagatus,
Hinc atque hinc, certâ, ſum, ſine ſede, diu:
LYGNESII ſecura quies ſedesq́ue reperta:
Hoſpitium Illa Mihi præbuit, Illa Meis.
Tantus, in extorres Amor ac Fauor Iſtius Vrbis:
Principis, in miſeros, Gratia tanta Boni.
Nec dum, annum, fueram, per totum, hoc uſus A -
Tendere plus ultra cogito, meq́ue paro. (ſylo;
Jam placidè emigrans Terræ do Corpus habendum,
Reddo Animam Cœlo: Vni hoc & utrumque
Deo.
Pupillis & qui blandus Pater, & Viduabus
(Pſal. 68 v. 6.)
Qui juſtus Ivdex dicitur eſſe pijs:
Hvic commendo, gravi Viduam, in mœrore, jacen -
Et Sobolem ſexus Hvic utriusque Meam. (tem,
Quos Ego deſerui moriens, non deſeret Ille,
Vivere donec eos & ſupereſse volet.
Rurſum, læta dies nos junget & uniet olim,
Quos ſolvit nunc & diſtrahit atra dies.
Exſulum[8]
Exſulium, in terris, at Cœlum eſt Patria vera,
Sanguine quæ NATI parta & aperta Dei.
Nullus ubi Exſulij metus eſt, nullusque Pericli
Vllius eſt, nullus Triſtitiæq́ue locus.
Eſt ubi ſempiterna Quies, omni absque Labore:
Eſt, ſine Nocte, Dies: eſt, ſine Nube, Polus.

AMICI Veteris eiusdemqve veri gratæ memoriæ monimentum HOC qvalecunqve ponere volebam David Rheniſch Wratis L. ad S. ELIZABET, Eccleſlaſtes & Profeſſor.

In obitum bëatiſsumum Theölogi Summi & orthodoxi DN. ADAMI HENTSCHELI Puriorïs Philoſophiæ Magiſtri & Evangelicæ CHRISTI apud JAVOR: Sil. ECCLESIAE Paſtoris meritiſs. graviſsq́;:

HOc Est, poſt varios caſus pòſt mille pericla
Emediis undis exeruiſse caput,
Non placet ille mihi, qui nunquam prælia Miles
Conſeruit, nullus vulnera dinumerat.
Navita[9]
Navita de ventis fruſtr á, de murmure Ponti
Narrat, qui nondum naufragium ſubiit.
Laudatur victor dubio certamine miles,
Qui jactat proprio vulnere Martis opus!
Ille etiam tumidas qui vicit naufragus undas
Neptunni in precio eſt navita Nereîdis!
Paucula ſunt iſthæc, fateor. Sed vincere Mundum
Immundum, et Satanæ Suſtinuiſse Dolos,
Id demùm meruit juſtum omni ex parte trium -
Ille mihi victor deniꝙ ſolus erit. (phum,
Te talem laudant certamina Publica, Priva,
Te talem Hentscheli Mors tua conſtituit.

Nicol. Krebß von Romnitz.

Hentſcheli de Te quid poſtuma fama citabit?
Quid didiciſſe tuum? Quid docuiſſe tuum?
Hoc didiciſſe tuum, benè vivere, poſſe moriq́;
In ſolo IESU! tale tuum ſtudium.
Hoc doc uiſſe tuum, benè vivere, poſſe moriq́;
In ſolo IESU! tale tuum ſtudium.
Sic igitur famæ jam reſpondere paratus
IESUS! jam mecum conſidet Hentſchelius.

Fabianus Schubert.

BCui[10]
Cui virtus cunꝙ́ eſt & publica Commoda euræ,
Lugeat, Hentscheliumnuper obiſse diem.
Tam fuit ille vir exemplo venerandus, & ore;
In terris vitâ dignus & in ſuperis.
Sic meruit: ſaturum ſudoris & usꝙ́ dierum
Nunc immortalis continuavit honos.
Ergo ita vivit adhuc: longumꝙ dolere relinquit,
Quotquot in hac miſeræ valle vagamur humi.
Unum eſt, ſolari quod publica Commoda poſsit:
In Natis Virtus certa ſuperſtes erit.

M. L. Q. F. J Melideus.

Memoriæ M. Adami HentschelI JAVORA exulis, Nuper LIGNITII placidâ morte exſtincti.

Hentſchelius docilem formarat voce juventam,
Aureolas Catti quâ vehit unda micas.
Altius[11]
Altius aſcendens hinc pulpita ſacra capeſsit,
Pectus & os plenus dogmate ſalvifico.
Sparſerat in vulgus jam longum verba ſalutis,
Conſpicuum multâ jam nive dulce caput:
Ejicit inviſum ſubito furialis Enyo,
Incertâq; jubet ſede ſedere ſenem.
Leniter exilij mala fert, humiliq́; Jehovæ
Mente libens ſemet ſubijcit arbitrio.
Dum fatum queritur, malè querquerus ardor adurit
Pectus, & hinc placidè fecit obire ſenem,
Exilijq́; modum ſtatuit: nunc cælite civis
In patriâ, Chriſto dante, beatus agit.
Qui Chriſti meritum ſincerâ eſt mente profeſsus,
Exul in exilio ſic minus eſſe poteſt.
Eſt omnino Deus, qui curat triſte vagantes,
Et mala ferre diu non ſinit exilij:
Leniter exilij quisquis tolerabit amara,
Perferet exilij non is amara diu.

Aliud.

Hentscheli exul eras nuper tibi, ſunere merſum
Civem egote patriæ cœlitis eſſe reor.
Javora Lignitium te miſit, at iſta ſepulchrum
Indulſit, cælum dia Pronæa dedit.
Quam citò vertuntur ſic omnia; verùm ita verſa,
Quis quid ſit pejus, quid meliusve probet.
B 2Dicere[12]
Dicere non curo hoc, & Tu illud dicere rides,
Nec dicet mutum quem facit hîc Nemeſis.

amicitiæ veteris ergo ſc. M. Daniel Vechnerus Aurimontanus.

Abſimilis non eſt luctans Eccleſia Lunæ,
Confarreationis atꝙ vinculo
Huic quæ perpetuò ſunt juncta Lycea Scholarum.
Namꝙ ut vago micare ſvevit lumine,
Nunc gracili ſurgit cornu, nunc plenius o rbem
Conformat, & totum deinde conficit,
Immo tenebroſos in currit ſæpe labores,
Relicta nempe luce Fratris flammei:
Sic quoꝙ turba Dei cultrix nunc naſcitur, inde
Augetur, & multo coruſcat lumine,
Nunc ea preßa odiis & acerbis hoſtibus acta
Liveſcit, Eclipſinꝙ́ patitur horridam.
Nempe eſt quò propior, ſeu non, Eccleſia Chriſto,
Splendet magis decora, ſeu minus decens.
Talem heu! Eclipſin multorum paßa Ducatuum
Sunt Templa Muſarum & Domus Sileſiæ,
In[13]
In quibus Enituit quondam fax alma Salutis
Et lampas ardens liberalium artium.
Inter eas Urbes & JAVORA noſtra laborat
Et ipſa, defectu & tenebris triſtibus,
Quam pius Antiſtes doctusꝙ́ Hentschelius an -
Viginti & amplius fide laudahili(nos
Sincerè docuit divini Oracula verbi
Humana contra jußa, cunctas & ſtrophas.
In qua diſcipulos docui ipſe ad pulpita multos
Rector Scholæ annis undecim pro viribus.
Quàm lætabamur, Deus ô bone de incrementis
Noſtri gregis benedictione Altißimi!
Sed fuimus Troës, tenuerunt Templa, Scholæꝙ́
Cœleſte Nectar, atꝙ Muſas candidas.
Nunc Javoræ hei! fines & dulcia liquimus arva
Vi militis pulſi atꝙ conſcientiâ.
Exilium indigna tulimus non mente, ſed æquâ
Et quæ hoc ſequuntur, damna, morbi, incommoda.
Scilicet hæc Chriſtum fortuna exercuit, hæc nunc
Chriſti aßeclas ho die & manet ſors aſpera.
Nec ſperare auſit tractari mitius unquam
Qui Chriſtianus eße vult induſtrius.
B 3Con -[14]
Conformes nos eße per hæc commercia par eſt
Chriſto crucis, ceu membra, capiti prævio,
Victores ut conſortes decoremur honore
Virente cincti fronde lauri floridæ.
Tû jam Vicisti Hentscheli, te palma coronat,
Jam tranſiiſti cuncta per diſcrimina,
Degener haud tanto ſectator inersꝙ́ Magiſtro,
Quales ferunt jam ſecla noſtra plurima,
Qui Chriſti jactant nomen crucis, illius hoſtes
Quos caula, quam cœli aula detinet magis:
Quos Satanæ tua tela Fames & Faſtus & Orbis
Regnæ impetunt ſufflaminantꝙ́ ſplendida.
Fortunate Senex, cui non hæc pondera terræ
Opus intueri & monſtra ocellis humidis.
Neo temerare pias veſanis vocibus aures
Veſana gens quas ructat atꝙ blatterat.
Fortunate Senex, tibi jam fortuna peracta eſt,
Æterna te mactat quies & gaudium!
Hâud fuit Exilium Exitium tibi, janua vitæ
Veræfuit, quam non acerbant aſpera.
Ipſe beatus ovas poſt tot tantosꝙ́ labores
Diadema geſtans hoſte liber & malo.
Nos[15]
Nos alia ex aliis in fata ſubinde vocamur,
Quæ optare mortem ſæpe ſvadent pallidam.
Nec ſcio, cur Mortem putet hæc ſibi vita timendam,
Mage cum timenda vita ſit miſerrima.
Tot mala quotidiè ſuperanda ferendaꝙ́ reſtant.
Obtende dextram Chriſte, et humeros commoda,
En conclamatum planè eſt nunc, ilicet, actum eſt,
Admoveris nî tu ſalutis dexteram.
Sed tu ſancta choris, Anima, aßociata beatis
Salve, & fruere vita perenni in lumine.
Vosꝙpii cineres, requieſcite molliter: urna
Veſtra educet violas ſuâves & crocum!

M. Chriſtoph Wagner Scholæ Javor. Ex-Rector.

Quem ingulare Lupus, voluit, mactare tyrannus,
Johan. 10.
Tractauit miſerè quem, bone Chriſte, Sathan:
Quiq; ſatis vixit, docuit ſatis, ecce quieſcit
Molliter, expectans gaudia plena Dei.
Sic pater ærumnas Clemens diſponere noſtras
Scit, quoq; fine bono ferre doloris opem.
Deſinc[16]
Deſine Posteritas ergò deflere Parentem,
Chriſto qui fidit cuncta beatus habet.

fac: Lignit: d. Concord: Anno C. 1630. Joachim: Selbſtherr Tangerm: March: Eccleſiæ Ducal: paſſ: ibid:

θρηνῳδία.

Intempeſtivo Mors in vida funere nobis
Hentscheli, abripuit Te venerande Socer!
Qvid loqvor? ah tempeſtivo Te funere Fatum
Abripuit; Namꝙ hæc vox Tua ſæpè fuit;
Sat vixi, ſatis & docui, curſumꝙ́ peregi:
Fine mihi placido da, Pater alme, mori!
Ergò, qvod optâſti, factum eſt: reqvieſcito in Urnâ
Molliter, extremum dum dabit hora diem!

τῆς συμϖαθείας καὶ εὐσέ - βειας ergò ſcripta â Joachimo Profio Dn. M. Hentſchelij τοῦ ἀν ἁγίοις Genero & Collegâ.

Quid multa de funere tuo, Hentscheli, loquar?
Magè lacrumis reor eſse opus, quàm vocibus.
Tamen[17]
Tamen loquendum ſi aliquid eſt, hoc eloquar.
Pompeius ubi erat Ivlio victus; Cato
Diuinæ, ait, res multum habent caliginis.
Vide Lipſi - um lib. 2. de Conſtant. cap. 15.
Ab Ethnico dictum bene, at non integrè.
Homo Chriſtianus dixerit perfectiùs
Verbis magiſtri Eccleſiæ auguſtisſimi:
Augnſtini: citante Li - pſio ibid. cap. 17.
Judicia ſunt occulta multa Numinis,
Injuſta nulla. Quod quidem nunc eſt ſa tis
Dixisſe, dum hujus in tenebris ſæculi
Agimus. Sed olim lucem habentes cælicam
Et nos, & Hentschelivs, & omnes cæteri,
Ad quos poli ſpectabit ampla hæreditas,
Concordibus ſonabimus ſententiis,
Nil amplius diuina habent caliginis.

M. Elias Major Vratislauienſis, In Gymnaſio Patrio Hiſtoriarum Profeſsor.

Parod. Horat. Od XI. Lib. II.

Quos dira ſpirans Cantaber & Schytes,
Pectus probatum, torqueat, horrido
Exemtus objecto, remittis
Quærere, nec trepidas, ab ipſa
CDe -[18]
Deprenſus abſens æde Fuit tibi
Florens Juventas, curaꝙ́ providâ
Monſtravit æternos amores
Canitie, meritumꝙ́ Chriſti.
Hinc perpes idem redditus eſt honos
Celo, neꝙ́ ultra Myſtabonus locum
Mutas. Quid, indeptis beatum
Deliciis, animnm fatiget?
Cur non ſub aptà vel requie, vel his
Firmis ovantem ſic ſolidè bonis,
Canos coronatum capillos,
Dum datur, æthereâꝙ́ ſede
Lætum, ſonamus? Disſipat hic labor
Curas edaces. Quis pius amplius
Curabit angentis catervæ
Scommata, cordivorosꝙ́ niſus?
Quis ſubdolos Vero anteferet malè
Senſus? ſupremâ, dic age, cum die
Maturet, errores Iëſus
Triſti Erebo domiturus omnes.

Conteſtandi affectus ergò F. M. Leonhartus Baudiſius Ligius.

Pijs[19]

Pijs, diu vivere, diu torqveri eſt.

Heu dolor! ah vultus patriæ lacry mabilis oræ,
Quem nec flere licet, nec prodere ſuſpirando!
Heu luctum ſine fine gravem, cui fata negarunt
Sæva modum; ulteriùs qvo maxima vivere pœna
(eſt,
At placidam oppetijſse diem, pro munere haben -
Oh, nemo ereptum tantorum mole laborum(dum!
Quemquam comploret, turbis doleà tve levatum:
Quem temerata fides, qvem vulgi credulus error,
Lapſaq́; Relligio, has inviſas linquere terras
Cogunt: ſed Deus & Pietas aſscribit Olympo.
Mî pietate gravis, meritisq́;, Viri illius, una
Compotis hæc voti cœlo vox eſſe videtur:
Terra vale, vitæ fideiq́; exoſa magiſtros,
Terra vale: Cœli mihi ſed ſalvete theatra,
Atria, divinâ ſplendentia Majeſtate.

M. Joh. Fibingius.

M. ADAMUS HENTSCHELIUS ἀναγρ, eliſis aſpir: MUNDE MICAS; SAT LUES.

Mundus hic immundus, quæ ſunt munda omnia,
(fœdé
Conſpurcat, variis contaminatꝙ́ modis.
C 2Ergo[20]
Ergo valedicens Mundo huîc Venerande Ma -
Planè averſaris quæ mala Mundus agit. (giſter,
Munde Micas, inquis, ſed non durabilis ille
Splendor; sat pænas, ſuppliciumꝙ́ lues.
Malo ergo hic luere, atꝙ crucem ſufferre, modo illic
Electos inter, da Deus alme, micem.
Nunc voto Eventus reſpondit; En additus aſtris
Luciferis, Cæli civis in arce nites.
O bené: gratamur fidâ Tibi mente nitorem hunc;
Et parili cupimus Luce aliquando frui.

Ex bonâ intentione & affectione fac. Zacharias Hofman Svidnic. Sil paſtor antehac Leuttmans - dorfianus, nunc Exul.

Hentschelii me fata ſanè commovent,
Lugere nec qvendam veto:
Nam vivus extitit ſuis ſolatio,
Nobisq́; in exemplum fuit.
At ſit querellarum tamen ratio & modus;
Et mente ſedatâ Dei,
Qui[21]
Qui cuncta ſolus arbitratur providè,
Sufferre diſcamus manum.
Plangamus autem, qvando noſtros cernimus
In melius aſſeri? Sapit
Is nempe, cautus quisq́; perſonam exuit,
Vitæ peractâ fabulâ.
Qui docuit alios vivere & mori benè,
Non potuit is mori malè.

debitæ συμϖα θείᾳς ergo F. Matthias Machnerus.

Fortunæ variæ & ventorum ſæpe diuꝙ
Ludibrium paſsus, qui ſolet ire mari,
Quid, niſi qu o tutò poſsit ſubſiſtere, portum
Quæritat, ac viſo littore lætus o vat?
Sic & qui mundi pelago jactatur, & inter
Humanos ſcopulos, ſaxaꝙ fertur inops,
Nil præter requiem exoptat, finemꝙ laborum
Suſpirat; cæli gaudia ſola petens.
Scilicet hæc eadem noſtro ſententia ſedit
Hentſchelio, hoc animo, dum fuit, usꝙ fuit.
Donec tandem iret, quod erat jam ſæpe minatus,
Unde hominum quenquam poſse redire negant,
C 3Atq[22]
Atꝙ ubi ſtulta hominum ridet molimina & auſus,
Queîs fruſtra tentant bella movere Deo.
Quid nos! lætemur cælo tamen eſse receptum
Quamvis viventi terra negata foret,
Utꝙ ſequantur oves Paſtorem, Det Deus, & nos
Eripiat, ſi quæ forte pericla manent.

Deſideratiſsimi amici ſuï Pa - rentis loco habiti, memoriam proſequitur Balthaſar Thomas Jauranus.

Defunctus ad Conjugem & liberos.

An ploras uxor qvod amicos atq́; propinqvos,
Quod bona, quod Patriam, quod & ædes ipſe
reliqui?
Non eſt, crede mihi, quod plores, poſtulat Ardor
In Chriſtum: Pietas, Verumq́; requirit id ipſum,
Vult hoc Relligio, vult hoc ſibi conſcia recti
Mens ſincera ſimul; cur ergò, dic modo, ploras?
Exul ego quod ſim? vel quod mea membra dolore
Morbi tangantur? non eſt, dulciſsima Conjux,
Inquam, quod lacrumes: Chariſsima pignora cor -
Quod tot lacrymulas, ex imo pectore, ſummas(dis,
Fun -[23]
Fundatis: mundo didici non vivere ſacro,
Sed Lætus curſum, mihi quem natura dedit, jam
Abſolvam placidè, quærens cœleſtia regna,
Per varios caſus, per tot diſcrimina rerum
Ad ſuperos tendam, ſedes ubi fata quietas
Oſtentant, vitæ & melioris gaudia, ſanctis:
Civis ero, haud exul, patriamq́; domusq́; perennes
Accipiam, puto cœleſtes, Proavosq́; peremptos
Mortâ terreſtri, cunctos ſimul alloquar ore,
Tunc cum Cœlitibus vobis loca certa parabo,
Vivatis modo ſic cœleſti pectore ſem per,
Ne mundana magis, quam cœlica regna, petatis.
Hoc quoq; non moveat vos, quod mea membra, ſe -
nilis
Corporis, in capulum, patriam extrà, fortè locentur:
Omne ſolum Forti patria eſt, ut piſcibus æquor.
Interea Conjux, & vos mea pignora chara,
Solvite mœrorem veſtro de pectore, curas
Cor erodentes tandem ſecludite vanas,
Longa mihi poſthæc fato meliore dabuntur
Tempora lætitiæ, non diſsuadete, Valete.

Invitâ Minervâ συμπαϑείας ἕνεκα adjicieb. Abraham Theander Jaura-Sil. p. t. Vratislaviæ in Caſtris Muſarum militans.

EPI -[24]

EPITAPHIUM

Corporeis vînclis, jacet hîc, & morte ſolutus
Splendor Muſarum, multâ ſpectabilis arte.
Hentſchelius, ſacri qui ſparſit ſemina verbi
Javoræ, â ſtabulis ovium noctesꝙ́ diesꝙ́
Arcens latrones, cupientes perdere turbam,
Quam juvat ex animo Dominum cognoſcere Chri -
Hanc pavit ſano cæleſtis dogmate verbi,(ſtum
Hanc monuit contra doctrinæ ſem ina falſæ,
Prædixitꝙ́ malum, quo jam vexatur ubiꝙ́:
Quod nunc teſtatur Chriſti adflictiſsima turba
Dicens, ſæpe malum hoc, (ſi mens non læva fuiſset,)
Hentſchelius nobis noſtrâ prædixit in urbe:
Vobis mox. eheu miſeris doctrina Jehovæ
Eripietur! ait: quod nobis contigit, eheu!
Deniꝙ́ non honor hunc, nec amor ſceleratus habẽdi
Qui miſeros homines juris tranſcendere fines
Cogunt, doctrinæ non oſtentatio magnæ
Vexarunt, clarè quod conſpicis inde, viator,
Quod triſte exulium elegit, felicia mundi
Hujus regna, licet Dæmon monſtraret iniquus.
Ergò poſt mundi fruitur jam ſede beatâ
Exulium[25]
Exulium, vînclis miſeri quem corporis hujus
Exuti placidè in cæleſtia regna ſequemur.

lubens lugensq́; adpoſuit Petrus Linck Jaurâ-Sil.

Diſceſsus Javorâ fuit ut, Genitor, violentus:
(Nam Deus interdum Satanam, Satanæq; mi -
De certis ſinit Electos affligere cauſis) niſtros,
Sic contrà placido ſomno tete evocat ad ſe
Jova, & cœleſtes dignatur adire cohortes:
Tutum dumq́; locum maleſano â milite quæris:
Verus Salvator ſalvum dedit, ecce, receptum,
Ex quo nec Satanas te, nec turbare manipli
Armati poterunt, cœli regione beatum.
Haſce vices toto grator de pectore, contrà
Triſtor, quod fido privatus ſim genitore.
Te nunc, chare parens, circum pia gaudia cingunt,
Te nunc alma quies, te pax æterna coronat:
Quæ me, quæ reliquos terrent fata aſpera fratres
Orbe hoc inviſo, caſtis quæ prælia Muſis,
DCon -[26]
Conſpicuis pietate viris quæ prælia cantant?
O Deus, ô tandem tali nos exime curâ!

deſideratiſſimi Parentis obitu mœſtiſſimus Filius ſtylo & animo turbato hæc adfixit Johannes Hentſchelius.

Qui me pone Deum confecit vivere, qui me
Confecit rectè vivere, morte cadit.
Qui mihi ſollicito voluit benè pectore, ſemper
Qui mea promovit commoda, morte cadit.
Morte cadit mea tuta fides: hinc lugeo, luctus
Hincꝙ́ meos ſemper noxꝙ́ diesꝙ́ novat:
Hinc mihi nulla quies datur, hinc mihi ſæpe videtur
Mortuus in ſomno vivus adeſse Parens.
At quid multa loquar, dum nulla medela doloris,
Quid ve ſit orbari Patre, cuiꝙ́ patet?
Ergò has næniolas claudam, ſolitosꝙ́ dolores
Cum lacrymis omni continuabo die.

Lacrymis hiſce acerbum Parentis funus proſecutus eſt filius Adamus Hentſchelius.

Noſtra[27]

1.

Noſtra columna domus, cecidit concurrite ami -
ci,
Heu cecidit domini firma columna domus!
Heu caput, heu mea cura, Parens heu fidus, iniquâ
Vi cecidit! fidus myſta Dei cecidit!
Hinc pia corda Patris mecum pia funera flete,
Funera Præconis triſtia flete Dei.
Lugeo, ſed mecum conſortes edite luctus,
Solus ego non ſum par mala tanta qveri.
Ah qvid morta tuis violentis legibus optem?
Quid precer invidiæ luſca tyranna tuæ?
Nonne vereris abhinc ingentia tollere tecum
Ingenia? & rapere hinc optima nonne times?
Cur non pro juſto hoc injuſtum tollere terris
Plus placuit? ſi qvem tollere debueras.
Iſte meus genitor Natis bona plura tuliſset,
Tuq́; hunc extremam juſſus es ire viam.
Iſte Dei præco populo bona plura tuliſſet,
Tuq́; hunc extremam juſſus es ire viam.
Heu furor! heu dolor! heu quid agam? quo triſtia
Mactabo Patris funera? quo gemitu? (fletu
Quò quò confugiam? cecidit cui ſubdita cordi
Cura fuit pro me, qui mihi tutor erat.
D 2Plura[28]
Plura negant luctus: igitur cum pace Parentis
Sub clauſo tumuli fornice membra cubent.
Aſt ego triſtitiæ maculas in pectore nunquam
Extergam, fuero dum memor ipſe mei.

2.

Κύκνος ὅταν λυγιρὸς προορᾷ ϑανάτοιο παρ εῖναι
καιρὸν ἑοῦ, καϑάπερ κοινὸς μυϑεύει ὁ ὄχλος,
εἰνὶ ἀγῶνι μόρου ἄδει μελίγηρυν ἀοιδὴν,
καὶ οὕτω μετὰ τῆς ἀκορέστου τέρψεος, αὐδῃς
καὶ γλυκερῆς αὑτοῦ βιότοιο τὸ τέρμα τελείει.
Καὶ πολλοὶ προφέρουσι τοσοῦτὸ αἴτιον, ὅττι
αἰϑάνεται κύκνος ϑανάτοιο τὸ συμφέρον. Αὐτὰρ
οὐδένα εἶδον ἐγώ ὄπως φράζοντα, ἑαυτὸν
ὧδε ἄειδέμεναι γλυκέως τὸν κύκνον ἀκο σαι.
Ἄμμιν ἀτὰρ μετ 'ἀληϑείς δυνάμεσϑα ἁπάσης
μαρτυρέειν πολλοὺς ἀνϑρώπων πολλάκις ἄσμα
κύκνειο νμέλψαι, ὅτε ἐν ϑανάτοιο τῇ ᾥρῃ
ἠυϑήσαντο λόγους ἁγίους, ἀγανάς τε προσευχὰς
πρὸς γενέτην πέμψαν καὶ, τῶνδε μέσῳ ἀπόπνευσαν.
ἢμμι δὲ πρωτότυπον πατριάρχης ποεῖ Ιακώβ,
ὅς τε ϑνη ξόμενος δὴ κύκνειον ἄσμα ἔμελψεν,
ἐυτυχίην καὶ δυστυχίην μετὰ κῆρα γονῆος
μέλλουσην προερῶν τοῖς δώδεκα ὑιέσιν οἷσι.
Κύκνειον τόδε μέλψεν ἐπεὶ ἤμελλε τελευτᾷν
γηραῖος Τοβίας τὸ μέλος, τέκνοισι κελεύσας
εὐτυχέειν καὶ λατρεύειν ϑεῷ ὑψιμέδοντι.
Τοῦτο καὶ ᾖσε μέλος Σιμεὼν ἐν ἀγῶνι παλαιὸς
Τοῦ ϑανάτοιο λέγων. σφέτερον νῦν κύριε δοῦλον
εἰν ἐρατῇ ἀφίης εἰρήνῃ ὥσπερ ἔειπας.
Τοιαύ -[29]
Τοιαύτην γλυκερήν, καλὴν, εὐ-δήμονα, κλειτὴν,
ἠδὲ μελίφϑιγγον κυκνείην ᾖσεν ἀοιδὴν
ᾑμείων ὁ τοκεὺς ὁ ἄγων τῷ εἰνὶ παρόντι,
ἐν χριστῷ τὴν ἡσυχιήν, ὅτε ἐν μέσῳ ἀλγῶν
καὶ νούσων τῶν γυιο βόρων, μικρῷ τ 'ἐπίπροσϑεν
αὑτοῦ τῆς λύσεως ἀνε ἤμμι τὰ τέκνα κέλευσεν
ἔμφρονι σὺν Ζήλῳ, ὄφρ' ἐν ἀλλήλοισι βίῶμεν
συμφώνως, ὄφρα φεύγωμεν τὰ πταίσματα σπουδῇ,
ὄφρα σέβασμα Θεῷ μούσῳ πρέπον ἐν κραδίῃσι
τηρώμεσϑα ἀκιβδήλως. δὴ κύκνειον ἆσμα
τοῦτο φιλοστόργῳ γενετῆρι ἐνὶ φρεσὶν οὗτως
ἐκρέματ 'ἀσφαλέως, ὅππως δὺνατ' οὔτι τὸ ὄμμα
καμμυέμεν μήπω δηλώσας ταῦτα γόνοισιν,
ἐξ ὧνἡ πατρικὴ στοργὴς λαμπρῶς ἀπολάμπει.
Νῦν δέ τεΐν φιλότεκνε Πάτερ χάρι ν οῗδα μεγίστην
καὶ μέχρις ἄνΖήσω χάριν εἴσομαι, ἠδ'ἀνακλαύσω
σφωΐτερον πότμον παντ 'ἤματα μοῦ βιότοιο
οὐ μὴ πρόσϑεν ἀρῶ λέχεος τὸ κάρηνον ἐμοῖο,
εἰ μὴ σὴν ϑνῆσιν καϑάπερ ϑεμιτὸν μετέκλαυσα
οὐ μὴ πρόσϑεν ἐμοῖς ἄσσοις ὑποδέξομαι ὕπνον,
εἰ μὴ σὴν ϑνῆσιν, καϑάπερ ϑεμιτὸν μετέκλαυσα
πλεῖον φραζέμεναι πολλῶν δακρύων ὕπο οὐ μὴ
οἷος εἶμι ἐγὼ. Σύ δε νῦν γενέτωρ ἐνὶ χριστῷ
ἡσυχίην ἔχε αἴδιον, τεΐν ἀντὶ τοσούτων
Τῶν ἀχέων ὄτλών τε ϑεὸς τά ὀλύμπια δώσει
δώματ', ἐγὼ σφέτερον κλαύσω ἄνα πάντοτε πότμον.

Hâc ϑρηνῳδίᾳ qvali qvali funeſtas Patris exeqvias cohonorare voluit debuit Filius mœſtißimus Joachimus Hentſchelius.

D 3Heu[30]
Heu dolor! heu mortis vis! heu crudelia fata,
Poſtremum, Nato quæ rapuêre patrem!
Qui patre eſt orbus, miſer eſt: miſer eſt puer omnis:
Hei mihi, ſic duplici ſum ratione miſer.
Qui ſummus Pater es patrum, ſuccurre, velisque
Tu patre defecto, mi Deus, eſse pater.

beatis manibus chariſsimi ſui Pârentis F Fridericus Hentſchelius

About this transcription

TextCarmina Exsequialia quibus dolorem in Funere
Author N. N.
Extent30 images; 3755 tokens; 2630 types; 28877 characters
Responsibility Alexander Geyken, ed.; Susanne Haaf, ed.; Bryan Jurish, ed.; Matthias Boenig, ed.; Christian Thomas, ed.; Frank Wiegand, ed.

CLARIN-DNote: Langfristige Bereitstellung der DTA-Ausgabe

EditionVollständige digitalisierte Ausgabe.

About the source text

Bibliographic informationCarmina Exsequialia quibus dolorem in Funere N. N.. . 30 S. GründerBrieg1630.

Identification

Universitätsbibliothek Breslau Universitätsbibliothek Breslau, 4 S 29/12-13 / 522408

Physical description

Fraktur

LanguageGerman
ClassificationGebrauchsliteratur; Leichenpredigt; Gebrauchsliteratur; Leichenpredigt; ready; aedit

Editorial statement

Editorial principles

Publication information

Publisher
  • dta@bbaw.de
  • Deutsches Textarchiv
  • Berlin-Brandenburg Academy of Sciences and Humanities (BBAW)
  • Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften (BBAW)
  • Jägerstr. 22/23, 10117 BerlinGermany
ImprintBerlin 2019-12-10T09:35:59Z
Identifiers
Availability

Dieses Werk steht unter der „Creative Commons Namensnennung-Weitergabe unter gleichen Bedingungen 3.0 Deutschland Lizenz“ (CC BY-SA).

Holding LibraryUniversitätsbibliothek Breslau
ShelfmarkUniversitätsbibliothek Breslau, 4 S 29/12-13 / 522408
Bibliographic Record Catalogue link
Terms of use Images served by Deutsches Textarchiv. Access to digitized documents is granted strictly for non-commercial, educational, research, and private purposes only. Please contact the holding library for reproduction requests and other copy-specific information.